Ο Προμηθέας δεσμώτης, η τραγωδία και ο Σύμβολισμός.

Αριστερά εμφανίζεται το άγαλμα Προμηθέας Δεσμώτης στην είσοδο των Δελφών και δεξιά το άγαλμα με τον δημιουργό του. 

Τον γλύπτη και Αρχιτέκτονα Παύλο Κουγιουμτζή

Δυο λόγια για την υπόθεση του έργου "Προμηθέας Δεσμώτης", του τραγικού ποιητή Αισχύλου:

Στην αρχή του έργου, το Κράτος και η Βία, μαζί 

με τον απρόθυμο Ήφαιστο, εκτελώντας τη 

διαταγή του Δία, οδηγούν τον Προμηθέα σε ένα έρημο μέρος της Σκυθίας και τον καθηλώνουν πάνω σε ένα βράχο, στον Καύκασο.

Η Αιτία ήταν, επειδή έκλεψε από τους θεούς την 

φωτιά και την χάρισε στους ανθρώπους.

Στον τόπο εκείνο φθάνουν με τη σειρά οι 

Ωκεανίδες (ο χορός), που άκουσαν το σφοδρό 

σφυροκόπημα,  από την σταύρωση του Προμηθέα.

Τον χορό συνοδεύει ο συμπάσχων Ωκεανός, που 

συμβουλεύει τον Προμηθέα να αλλάξει την 

άκαμπτη στάση του απέναντι στον Δία και 

προσφέρεται ο ίδιος να βοηθήσει.

Η "ομοιοπαθής" Ιώ,  κόρη του βασιλιά του 

Άργους Ίναχου, που την ερωτεύτηκε ο Δίας, 

μεταμορφωμένη τώρα σε αγελάδα, περιπλανιέται 

ασταμάτητα, κυνηγημένη από τον οἶστρον (τη 

μύγα) που έστειλε η Ήρα.

Στους επισκέπτες αυτούς ο Προμηθέας μιλάει για 

τη βοήθεια, που προσέφερε στον Δία, με την 

προσφορά της φωτιάς στους ανθρώπους.

Για το μαρτύριο του, για τη δική τους μελλοντική 

τύχη (Ιώ) και για κάποιο μυστικό που κατέχει 

σχετικά με την επικείμενη πτώση του Δία.

Την οποία μόνο αυτός θα μπορούσε να αποτρέψει.

Τελευταίος έρχεται ο Ερμής, απεσταλμένος του 

Δία, που άδικα επιχειρεί με απειλές να αποσπάσει 

από τον Προμηθέα το μυστικό που γνωρίζει.

Ο Προμηθέας αρνείται με πείσμα και 

καταβαραθρώνεται χτυπημένος από τον κεραυνό του Δία.

Όλοι οι χαρακτήρες στο έργο εκπροσωπούν 

διάφορες δυνάμεις ή και ιδέες.

Όπως, Κράτος, Βία,  Ήφαιστος, Δίας, Ωκεανός,

Ωκεανίδες, Ιέρια της Ήρας Ιώ, ο Προμηθέας.

Όλες αυτές οι δυνάμεις διαπραγματεύονται  και 

αναζητούν την αλήθεια για μια άλλη άκρως 

ουσιαστική  δύναμη, για την εξέλιξη των ανθρώπων.

Την δύναμη της φωτιάς, μια δύναμη που η παρουσία της μετουσιώνει τα πάντα. 

Σε μια προηγούμενη ανάρτηση με θέμα τον άνθρωπο, τον είχα παρομοιάσει με ένα κερί.
Ομοιότητα που επιβάλλεται  από   τον νόμο της ομοιότητας των δομών στον κόσμο.
Επειδή το θέμα του Προμηθέα έχει σχέση με την φωτιά επανέρχομαι στην ομοιότητα εκείνη γιατί θεωρώ την σκέψη επίκαιρη.

Το κερί συμβολίζει τον Όρθιο Άνθρωπο.

Η φλόγα κατέχει την κεφαλή του Ανθρώπου, όπου συντελείται με την δύναμη της νόησης και του λόγου.

Μετατροπή της ύλης σε πνευματική ουσία.

Το  σώμα του κεριού, έχει το όμοιό του στο σώμα του ανθρώπου.
Η καύση αντιστοιχεί στην εγκεφαλική λειτουργία που μετατρέπει τις ιδέες υλικών αντικειμένων σε πνευματική ενέργεια. 

Η Φωτιά είναι το εργαλείο που συνέβαλε αποτελεσματικά στην υποτιθέμενη εξέλιξη της ανθρωπότητας από της εμφανίσεως της στον πλανήτη Γη.
Όμως είναι γεγονός ότι, η τεχνολογική εξέλιξη δεν συνεπάγεται και ηθική τοιαύτη.

Η τραγωδία Προμηθέας Δεσμώτης, ο οποίος έκλεψε την φωτιά από τους Θεούς του Ολύμπου, για να την προσφέρει στους ανθρώπους, έχει τον εξής συμβολισμό: 

Πρυτανεύει εδώ η ομοιότητα της φωτιάς με την έννοια της πνευματικής λειτουργίας. 
Αλλά πέρα απ' αυτή την ομοιότητα η φωτιά έχει πολλές άλλες πρακτικές εφαρμογές. 

Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος δεν ήταν από την αρχή σε θέση  να εκτιμήσει την αξία και κυρίως την χρήση  αυτού του ανεκτίμητου δώρου της Φύσης.

Απόδειξη είναι το γεγονός, ότι αντί να το χρησιμοποιήσει για ειρηνικούς σκοπούς, το μεταχειρίζεται σαν όπλο εναντίον των άλλων ανθρώπων, με σκοπό το υλικό κέρδος.

Στην διαδικασία σύλληψης και οδήγησης στον Καύκασο προς σταύρωση για τιμωρία, μετέχουν καθαρά οι δυνάμεις. 

Το Κράτος, η Βια, ο Ήφαιστος απρόθυμα όμως και αναγκαστικά λόγω διαταγής του Δία. 

Ενώ στην παρηγοριά και συμμετοχή στον πόνο του, παίρνουν  μέρος και συμπάσχουν άλλες δυνάμεις.

Όπως Ωκεανός, Ωκεανίδες, η ιέρεια Ιώ. 

Η όλη τραγωδία είναι μια καλοστημένη θεατρική παράσταση, γεμάτη από συμβολισμούς και ποιοτικό λόγο.

Ο θεατής φεύγει απ' αυτήν απόλυτα ικανοποιημένος, τόσο όσο και προβληματισμένος με την ουσία της τραγωδίας.

Στην ουσία σε όλη την παράσταση κυριαρχεί  η μορφή του Προμηθέα.
Είναι φυσικό εξ άλλου αφού ο Προμηθέας Δεσμώτης, είναι ο πρωταγωνιστής της ομώνυμης τραγωδίας. 
Ένας τιτάνας που τόλμησε να τα βάλει με τους Θεούς, με το να κλέψει απ' αυτούς την φωτιά και να την προσφέρει σε ένα είδος όντων, που ήταν υπό εκκόλαψη θεοί. 
Εννοώ τους ανθρώπους, που δεν είναι σίγουρο, από μια άποψη, αν τους βοήθησε ή  αλλοίωσε την πορεία προς την θεοποίηση τους. 
Γι αυτόν και μόνο τον λόγο τιμωρήθηκε παραμένων αμετανόητος  οριστικά από τον πατέρα των Θεών Δια.   

Υπάρχει όμως και μια άλλη οπτική για την πράξη του Προμηθέα, να προσφέρει την φωτιά στους ανθρώπους.
Σύμφωνα με αυτή την οπτική ο Προμηθέας προσέφερε σημαντική βοήθεια στον άνθρωπο.

Δεδομένου ότι, με την γνώση της φωτιάς ως εργαλείο, ο άνθρωπος  ανέπτυξε έναν απαράμιλλο τεχνολογικό πολιτισμό.
Χωρίς όμως να ακολουθείται από αντίστοιχη ηθική εξέλιξη μέσα του.
Καθ' όσον:
Ο άνθρωπος παρέμεινε ως προς το ήθος, κατά το μάλλον ή ήττον πρωτόγονος και ασυνείδητος.

Αποτέλεσμα ήταν ότι, ανέπτυξε πάθη, που όξυναν τις διαφορές μεταξύ των λαών, κυρίως λόγω οικονομικών ανισοτήτων. 
Ανεπτύχθησαν τότε δυο μεγάλα και αντίθετα κοινωνικοοικονομικά ρεύματα, ο Καπιταλισμός και ο Σοσιαλισμός. 

Εξ αιτίας των διαφορών διαβίωσης στις αντίστοιχες κοινωνίες, αναγκαστικά οδήγησαν στην πραγματοποίηση πολέμων μεταξύ των λαών, που ανήκαν σε διαφορετικές κοινωνικές τάξεις.
Οι πόλεμοι μεταξύ των λαών ήταν και είναι συνεχώς στο προσκήνιο.

Πόλεμος όμως σημαίνει προστριβές μεταξύ των ανθρώπων.
Η προστριβή όμως προκαλεί Συνειδητότητα.  

Εδώ είναι το ζητούμενο.
Η συνειδητότητα είναι εντολή προορισμού στην ζωή  του ανθρώπου από την Φύση.
Με αυτό τον τρόπο η ίδια η Φύση αποκτά την αυτογνωσία.
Επίσης είναι γνωστό ότι κατά την διάρκεια των πολέμων αναπτύσσονται τα πιο ευγενή και σπάνια προτερήματα μεταξύ των ανθρώπων.
Όπως φιλία, αλληλεγγύη, ανθρωπισμός. 
Ανεδείχθησαν έτσι από το βάθος της ψυχής του ανθρώπου αυτά τα σπάνια διαμάντια. 

Από αυτή την άποψη ο Προμηθέας προσέφερε σημαντική  υπηρεσία στον άνθρωπο, με την γνώση του εργαλείου της Φωτιάς.
Το οποίο υποτίθεται απετέλεσε την βάση εξέλιξης και στην συνέχεια στην ανάπτυξη κοινωνικών διαφορών μεταξύ των λαών.
Οι οποίες οδήγησαν τους λαούς σε πόλεμο, για επίλυση αυτών των διαφορών στις επικρατούσες συνθήκες επιβίωσης.
Είναι κι αυτός ένας ακόμη  συμβολισμός της ιδέας του Προμηθέα. 

 Εκδόσεις-Βρ